De massastroom

Bij ons thuis doen we aan afvalscheiden. Glas, papier, plastic en de rest. Glas en papier al jaren, maar plastic is een recente nieuwkomer, en het is toch grappig om te zien hoe dat alles op zijn kop zet:

Jarenlang heb je twee prullenbakken: één voor het restafval en een hele grote boodschappentas voor glas en papier. Makkelijk, want je kan het zo optillen en meenemen. Op het moment dat je het plastic apart gaat houden loopt het mis: het restafval ontbeert nu de benodigde kritische stroom. Gooi je namelijk te weinig in de restafvalbak dan gaat die ontiegelijk stinken. Dat heeft twee oorzaken: de bak gaat minder snel vol dus je etensresten blijven langer in liggen en krijgen meer tijd om te gaan gisten en rotten, en je gooit minder lagen over de rottende etensresten heen waardoor alle geurtjes ook makkelijker hun weg de prullenbak uit vinden. Het gemis van plastic in de prullenbak scheelt ruim de helft aan volume en plastic is natuurlijk ook een uitstekende afdekker dus de impact was enorm. Om aan onvoldoende dekking tegemoet te komen zou je kunnen experimenteren met een veel smallere prullenbak met ook een smalle zak. Ik heb die zo gauw niet gevonden dus het werd een klein pedaalemmertje in plaats van een veertig literbak. Het is iets meer werk, maar het ruikt stukken beter in huis en ik vind het een succes.

Als je spullen gescheiden gaat weggooien raak je je ook meer bewust van wat er allemaal je huis in een uitgaat: ongeveer drie pedaalemmerzakken restafval per week, vooral bestaande uit tetrapakken, conservenblikken en biologisch afval. Verder ongeveer twee zakken plastic verpakkingen per week, het weegt niks maar de zak gaat toch zo vol, en per twee weken een tas vol papier. Die laatste verbaast me altijd het meest. Lege cornflakespakken, theedoosjes, oude tijdschriften, bonnen en nog wat ongedefinieerd. Die tas is zwáár, vele kilo's papier, terwijl bijna het enige papier wat je bewust gaat kopen je wc-rollen zijn en die leveren met die paar rolletjes nou net nauwelijks een bijdrage. En dan hebben wij al een ja-neesticker en dat scheelt ook zowat een kilo aan folders per week.

In zekere zin is het ook bemoedigend: de conservenblikken worden bij de verbrander uit de as gevist en hergebruikt, die paar tetrapakken dat zal wel en de rest zijn restjes en schillen. Waarom biologisch afval of all things nou juist niet wordt gescheiden weet ik niet. Ik kan me niet voorstellen dat het proberen te verbranden van bananen- en watermeloenschillen kosteneffectief is. Het zal wel komen door al die mensen die wel een hoop brandbaar papier en plastic bij het restafval blijven gooien. Hier in Rotterdam zuid ligt de gescheiden glascollectie volgens de gemeente op 38%, ongeveer de helft onder het landelijk gemiddelde. Papier nog iets lager en ik denk dat plastic heel laag ligt want als ik er wat in gooi is de bak altijd leeg, terwijl je voor papier nogal eens moet proppen.

Bewust naar je afval kijken laat je je ook afvragen wat een huishouden nou eigenlijk is. Als je bij de voordeur een in-uit metertje zou hebben dan zou die waarschijnlijk tot de conclusie komen dat we de hele boel maar beter op de schroothoop kunnen gooien en er mee stoppen, want jaar in jaar uit gaan er tassen en tassen vol spullen in, en er komt niets dan troep uit. Al die troep wordt je dan weer geacht te compenseren met werk.Waar het omgekeerde plaatsvindt, waar uit het waardeloze het waardevolle gemaakt wordt, waar orde uit wanorde wordt geschapen en wat meer dan compenseert voor al die tassen vol rommel. Het zet ook te denken dat nu we van bijna 100% naar 3% van de bevolking zijn gegaan die nodig is voor de primaire productie van voedsel, dat we toch in die andere 97% niemand kunnen vinden om het afvalscheiden iets beter op de rit te krijgen. Overigens zijn ze in andere steden een stuk serieuzer, in een rijtjeshuizenbuurt in Almere moet je tegenwoordig je afval in verschillende clico's buiten zetten, en voor de vuilniswagen uit lopen controleurs die door de verplichtte transparante zakken heenkijken of iedereen wel netjes genoeg scheidt. Spullen bij het restafval die er niet in horen staan garant voor een boete. Hoe je een dergelijke rigiditeit in een flattenbuurt moet organiseren weet ik niet. Nog een frappant gegeven: in Amerika is de stroom van huishoudafval slechts 3% van het totaal, 97% wordt veroorzaakt in de bouw en in de productieketen van van alles en nogwat. Misschien die nieuwe .... dan toch maar even uitstellen? Slecht voor de economie maar dan toch.

Wij werken wij allebei in het onderwijs, dus wat wij op ons werk produceren zijn uitleguren voor een bord, en punten op nagekeken toetswerkjes. Met als reststroom een gigantische berg papier. Als ik ook nog kijk naar alle troep kijk die ik afgelopen vakantie thuis weer heb weggegooid, dan hoop ik maar dat ik komend jaar een hoop hoge punten kan zetten. Dat compenseert dan weer een beetje. Toch?