Kinderen, ethiek en verhuizen

Ethiek is belangrijk. Voor de niet religieuze mens is het de enige wetenschap die ons verteld wat we 'zouden moeten doen', niet in detail en niet dwingend, maar toch een waardevolle aanvulling op doen wat een ander mens je zegt, of doen waar je 'zin in hebt' waarbij 'zin in hebben' als je er over nadenkt niet verder komt dan een ongedefinieerde aandrang uit je onbewuste zelf. Grofweg zegt ethiek iets over het besteden van je geld, en het besteden van je tijd. Tijd en geld zijn tot op zekere hoogte uitwisselbaar, maar voor iemand in loondienst zit daar een dermate hoge inflexibiliteit in dat je ze ook net zo goed apart kunt zien.

Te beginnen met het besteden van je geld. Is het OK om in een auto van 200.000 euro te rijden? Ik zou zeggen van niet maar dat is makkelijk want ik heb het geld sowieso niet. Is het OK om een vakantiebudget te hebben dat grofweg 3500 euro per jaar beloopt? Daar wordt het lastiger, want dat heb ik wel en geef ik ook echt uit. Volgens hier, kost het redden van een mensenleven anno 2014 tenminste ongeveer 3500 euro. Ik vind die vakantie toch OK omdat wat van de wereld zien ook is wat het leven uberhaupt de moeite waard maakt, als je stopt dat na te jagen heb je ook een probleem. Hoeveel geld zou je moeten sparen en opslaan, en wanneer is het genoeg? Die vind ik veel lastiger en ben ik ook nog niet uit. Het meeste van wat ik verdien en niet nodig heb eindigt daar dus het is een belangrijke vraag, maar een antwoord, vergeet het maar.

Dan tijd. Je hebt maar zoveel jaar op aarde, en wat doe je ermee? Het meeste van je productieve uren gaan zitten in werk. Werk lijkt neutraal maar dat is het niet. Het werk wat je doet heeft ook externe invloed, en die kan positief of negatief zijn. De bijdrage van werk aan de samenleving heeft ook weinig te maken met het loon. De waarde van wat een vuilnisman bijdraagt aan zijn samenleving door het maken van een schone stad is ongeveer twaalf keer zoveel als zijn loon, een flitsbankier daarentegen staat op min zeven. Hij kost de samenleving dus het zevenvoudige van wat hij verdient, wat helaas vaak nogal veel is. Als onderwijzer in de civiele techniek zit het denk ik op zich wel goed. Iemand moet toch de dijken bouwen en dat moet hij ergens leren.

Behalve wat je doet is er ook de vraag van waar. We zitten nu in Rotterdam, maar we zijn ooit begonnen in Paramaribo. In het Surinaams hoger onderwijs is een hoop ruimte voor verbetering. Met het pensioneren van de laatste lichting Nederlandse, maar ook verrassend veel Belgische leraren die jarenlang in het Surinaams onderwijs voor de klas hebben gestaan is daar toch een gat gevallen. Dat gat wordt gevuld, met heel veel inzet van mensen die er heel hard hun best voor doen, en het zou mooi zijn om daar bij te horen. Met een masterstudie en buitenlandse onderwijservaring ben je in Suriname verre van uniek, maar heb je wel wat te bieden. Zeker in vergelijking met de voor jou tien anderen situatie hier, hoewel dat zelfs hier voor de bétavakken in de randstad maar ten dele opgaat.

En alsof het allemaal nog niet ingewikkeld genoeg is, verandert alles ook weer wanneer je kinderen krijgt. Mijn eerste is op komst, en de afgelopen tijd hebben we een paar weken wat neefjes en nichtjes over de vloer gehad. En zo'n kind lijkt werkelijk een nagenoeg bodemloze put te zijn voor tijd. Stop je er tijd en moeite in dan kun je ze van alles leren. Staan ze trots als een pauw naast hun tekeningen en zelf in elkaar gezette bouwpakket kasten, komen ze stralend maar uitgeput uit de speeltuin of noem het maar op. Stop je er die tijd niet in dan blijven ze min of meer passief hangen achter de TV. Zet je de TV uit, pakken ze de Ipad, waar immers ook tekenfilms uit te vissen zijn, pak je de Ipad af komen ze vragen of we niet alsjeblieft naar de speeltuin kunnen. Heel leuk allemaal maar je komt verder aan veel minder toe dan je gewend bent. En hier in Nederland heb je toch veel meer mogelijkheden voor je kinderen. Een speeltuin naast je deur, je kunt fietsen zonder overreden te worden, reizen zonder blut te raken, doorstuderen zonder de oceaan over te hoeven, studiefinanciering ook als je niet de aller aller allerbeste bent en niet in aanmerking komt voor die ene beurs op tweehonderd man.

Dus wat te doen. Blijven of teruggaan. Je geld opsparen, opmaken of weggeven. Ruth Chang zegt in haar prachtige TED talk over moeilijke keuzes dat je ze niet moet zien als vragen met een goed en een fout antwoord, maar als de momenten waarop je definieert wie je wil zijn. En dat is voor nu een zo goed mogelijke vader voor mijn kindje-op-komst. En dat betekent voor mij hier blijven en het geld goeddeels opsparen. Soms met pijn, want met moeder en beste vrienden aan de andere kant van de grote plas, en met werk dat toch altijd net iets minder vervulling lijkt te geven als dat het daar deed en weer zou doen. Maar als je familie en je eigen identitiet zich eenmaal splitst over de oceaan heen doet het altijd wel ergens een beetje pijn. En daar heeft denk ik helemaal niemand een antwoord op.